Metoda ołówkowa jest prawdopodobnie najprostszym sposobem określenia twardości powłoki. Zasada pomiaru polega na identyfikacji twardości ołówka zostawiającego ślad na badanej powierzchni. Zestaw Elcometer 3080 dostarczany jest ze stojakiem i czternastoma ołówkami o zakresie twardości od 6B do 6H.